Minbiziaren ekoizpen faktoria Nafarroan

Hondakin errausketak garapen beste eredu batzuk kaltetzen ditu, baliabideak xahutzen dituen jarduera da eta osasunerako hain da kaltegarria, Tafallako eta Tuterako udal talde guztiek bat egin zutela zonalde horietan burutu ez zedin, azkenik eta zorionez baztertua izan delarik.

Baina Nafarroako Gobernuak hortxe dauzka 140.000 tona bere Hondakin Planean (HKNPI) eta ez du erraustea ez den beste irtenbiderik aurreikusi. Horretarako, FCCren Olaztiko zementu-fabrikarekin hitzarmena sinatu du, bertako instalazioetan hondakinak erraustea sustatzea xede duelarik eta Nafarroatik kanpoko lurraldeetako hondakinak erretzea ere baztertu gabe, Arabakoak adibidez. Arabako Hondakin Planak, lurralde horretan hondakinak erretzea debekatu eta berrerabiltzean eta konpostatzean oinarritutako hondakin kudeaketa ereduen aldeko apustua egiten du.

Eta bitartean Nafarroako Gobernuak, orain arte sekula erabili ez den prozeduraz baliatuz eta multinazionalaren negozio zikinaren mesedetan, udal autonomia eta inguruko eskualdeetako udalen borondatea gupidarik gabe zanpatu du,  UPrS-a (Udalaz gaindiko Proiektu Sektoriala) onartuz eta zementu-fabrikan burutu beharreko lanak interes orokorrekoak deklaratuz, horrela instalazio horietan hondakinak erre ahal izateko. Eta horren guztiaren ondorioz, denon artean galarazten ez badugu behintzat, zementu-fabrika hori Nafarroa osoko minbizi ekoizle handiena bihurtuko da.

Hondakinak errausten dituen zementu-fabrika batek, baztertua izan den Energia Balioztatzeko Plantak baino 20-30 aldiz gaitasun handiagoa du gasak isurtzeko eta hedatzeko garaian. Bere instalazioetan burutuko den jarduera, hondakin errauskailuak arautzen duen dekretu berberaz arautuko da, baina zenbait kutsatzaile arriskutsuren isurpen mugak HKNPI-ak egokiena bezala aurreikusten zuen eta Tafallan nahi izan ez duten azken teknologiadun plantan ezarritako mugak baino hiru aldiz handiagoak izanen dira. Bailararen behe aldean, parke naturalez inguraturik, kokatuko diren instalazio horiek gainera, Olaztiko ikastetxe publikotik 460 m-ra egonen dira eta herri osoa bera HKNPIak ezartzen duen 1.000 metroko segurtasun eremuaren barne sartzen da. Azken finean, multinazionala izan da hondakinak errausteko instalazioak Nafarroan non kokatu erabaki duena.

Ehunka ikerketa medikuk eta zientifikok berretsi dute errausketa prozesuan isurtzen diren kutsatzaileekin lotuta dauden minbizi ugari hartzeko arriskua biderkatu egiten dela faktoria hiltzaile hauen ondoan, eta haurrak direla ondorio latzenak jasaten dituztenak.

Arazoa aldamenekoaren etxean dagoenean, ezin gara beste aldera begira geratu. Hori ez du inork nahi eta badira errausketarik gabe hondakinak kudeatzeko beste  eredu batzuk, lanpostuak sortuko lituzketenak gainera, Portlandek aldiz, errausketa gehiago eta langileen kaleratze gehiago besterik proposatzen ez duen bitartean.

Nafarroako herritar guztiei, erakundeei, alderdi politikoei eta sindikatuei, zer-nolako basakeria den hau ohartzeko eskatzen diegu. Eta horrelako egoera beste inori inon ez egokitzeko gure nahiarekin batera, zera eskatu nahi dizuegu: zuen buruak hondakinak zuen etxe ondoan erretzerik nahi ez duzuela esaten badizue, zuen bihotzak besteen etxe ondoan erretzea ere nahi ez duzuela esan diezazuela.