Eta klima aldaketarena uste baino are okerragoa balitz?

(Argia argitalpenatik hartutako artikulua, Unai Break idatzita)

Joan den hilabeteko artikulu bat irakurtzen ari naiz New Scientist aldizkariaren webgunean: lehenbiziko aldiz, frogatu egin da klima aldaketa giza hondamendi baten kausa izan dela. 2011n, gutxienez 50.000 pertsona hil ziren Afrika ekialdean lehorteak eragindako gosetearen ondorioz, eta lehorte haren arrazoietako bat negutegi efektuko gasen igorpena izan zen.

Bat frogatuta, susmoak zientoka. Eta okerrera egingo du, iragarpenei sinestera. Martxokoa hau ere: Kanadako Artikoko glaziarren suntsiketa azeleratzen ari da, eta haien bosten bat desagertu daiteke mende amaierara bitartean. Zientzialari askok uste dute prozesuak honezkero ez duela atzeranzko bueltarik. Mota honetako aurreikuspenak ohiko bihurtu zaizkigu, baina, kasu egin behar diegu? ETC taldeak argitaratutako dokumentu baten arabera, tentuz hartu beharko genuke klima aldaketari buruzko edozein iragarpen… baliteke-eta errealitatea are okerragoa izatea.

Funtsean, ETCk dioena zera da: klimaren nondik norakoak zehatz ulertzea oso zaila da, eta zer esanik klima aldaketarenak. Ezin izan diot eutsi testu hasierako pasarte hau osorik itzultzeko tentazioari, esan nahi dudana primeran laburtzen duelakoan:

“Negutegi efektuko gasen igortzea gutxitzea konplexua da. Ez gutxitzea konplexuagoa da. Milaka milioi lagun mugitzea itsasertzeko lautadetatik goragoko lurraldeetara konplexua izango da. Muturreko gertakari hidrotermikoei (uholdeak, lehorteak, urakanak…) erantzutea oso-oso zaila izango da. Zer labore haz daitekeen jakitea, eta planetako zer lekutan, oso korapilatsua izango da. Erabaki horiek guztiak politikoak izateak are konplexuago bihurtzen du arazoa. Iritzi politiko bakoitzak aldarrikatuko du “egiazko zientzia” duela oinarri. (…) Orain, geoingeniariek diote gobernuei lagundu diezaieketela klima aldaketari oldartzen, planetako sistemak manipulatuz. Horrek konplexutasuna handitzen du hainbat magnitude-ordenatan”.

Arazoa konplexua da –argi geratu da– eta aurre egiteko ahalik eta zehaztasun handiena behar dugu. 2011ko amaieran, dio ETCk, klimatologoek esan zuten karbono dioxido partikulen emisioak milioiko 390 partera iritsiak zirela, baina handik oso gutxira 400etik gorako kontzentrazioak neurtu zituzten Artikoan. Zenbatekoa da jasan dezakegun goreneko muga? 450 parte milioiko, edo 500? Emisioak 350 partera jaitsi behar ditugu, edo industria aroaren aurreko 280etara bueltatu? Zenbat eta aldagai gehiago, orduan eta konplexuago erantzutea. Eta orduan eta desadostasun handiagoa zientzialarien artean.

Esandakoaren adibide, ETCk zerrendatxo bat osatu du, 2012an klimatologoek izan zituzten ezustekoekin (gehienek izaera politikoa dute, zientifikoa baino) . Hona batzuk:

- Urteetan, Txinak esan du benetan igortzen zuena baino %20 gutxiago igortzen ari zela. Horrek esan nahi du benetako igorpenak mundu osoan uste zena baino %5 handiagoak direla.
- Erresuma Batuak %14ko emisio jaitsiera izan zuen 1990etik 2008ra, baina bertatik Asiara joandako manufaktura industriak %20ko igoera eragin du. Guztizko emaitza: %6ko igoera.
- NBIP (Nazio Batuen Ingurumen Programa) ohartu zen egur esportazioen %30 mafiak kontrolatzen duela, eta tropikoetako deforestazioaren %90 legez kanpoko salerosketarekin lotuta dagoela; beraz, baso-merkataritzari buruzko estimazio guztiak, segur aski, okerrekoak dira.
- AEBetako Zientzia Akademiek aurreikusi zuten 2020. urterako klima behatzen duten satelite kopurua 23tik 6ra jaitsi daitekeela. The Economist aldizkariak “nahita bilatutako itsumena” deitu zion horri.

2012an, azken batean, klima aldaketaz geneuzkan aurreikuspen asko eta asko berrikusiak izan dira –ETCren idazkian baduzue adibide franko–, eta emaitza ia beti izan da, zuhurtziagatik diot “ia”, klima aldaketaren ondorioak uste baino latzagoak izango direla. New Scientist-ek izenburu ezin esanguratsuagoa ipini zion bere editorialari, arestian aipatutako albistea kaleratu zutenean: “Klima aldaketaren Bob Geldof bat behar dugu”. Nahikoa ote?